België staat in de Europese top wat betreft de recyclage van huishoudelijke verpakkingen. Recyclage is niet alleen een mooi principe, maar ook broodnodig. Het biedt een antwoord op belangrijke uitdagingen van de toekomst, waaronder klimaatverandering en grondstoffenschaarste.
Een kind dat in 2010 geboren werd, zal nog tot 2050 toegang hebben tot fossiele brandstoffen zoals olie. Waardevolle grondstoffen zoals goud zullen aan dit tempo nog tot 2030 ontgonnen kunnen worden (bron: TomorrowLab). Fost Plus peilde tijdens haar recente webinar naar de grootste milieu-uitdagingen voor de toekomst. Voor bijna een vierde van de deelnemers (24%) is dat de nakende schaarste van grondstoffen*. Europa heeft bovendien amper primaire grondstoffen. We hangen daarvoor af van landen ver buiten onze grenzen in Azië of Zuid-Amerika.
De waarde van afval
Deze vaststelling stelt de industrie en de handel voor grote uitdagingen. Om hun producten op een correcte en veilige manier tot bij de consument te brengen, is een verpakking immers vaak nodig. Deze beschermt het product tijdens transport, behoedt voor oneigenlijk gebruik, verlengt de houdbaarheid en verzekert de voedselveiligheid, en biedt ruimte voor wettelijke productinformatie. Het is echter fundamenteel om de impact van verpakkingen op het milieu zo klein mogelijk te houden. Dat doen we door recyclage.
Het terug in de keten brengen en houden van materialen, door deze te recycleren tot secundaire grondstoffen om opnieuw mee te produceren werd door 58% van de bevraagden tijdens diezelfde webinar opgemerkt als belangrijkste kenmerk van de circulaire economie*. Een circulaire economie ontkoppelt economische activiteit van de consumptie van eindige hulpbronnen. Het is een duurzaam model, met oog voor de economie, de mensen en het milieu (bron: Ellen Macarthur Foundation).
Dit vraagt om een paradigma shift. We kennen waarde toe aan wat voorheen afval was. Verpakkingen worden opnieuw ingezameld, gesorteerd per materiaalsoort en daarna gerecycleerd tot secundaire grondstof voor nieuwe producten of verpakkingen. Recyclage is op die manier een hefboom om de ambitieuze doelstellingen van de Europese Green Deal te behalen en de lokale economie te stimuleren, via de creatie van duurzame jobs in een toekomstbestendige sector.
Een voortrekkersrol voor Fost Plus
Fost Plus wil die circulaire economie voor verpakkingen in België realiseren door een recyclageoplossing te bieden voor elke verpakking die op de markt komt. Vandaag zijn we al goed op weg: bijna 95% van het huishoudelijk verpakkingsmateriaal werd in 2020 gerecycleerd. Voor bepaalde materialen zoals glas, papier-karton, metalen en drankkartons recycleren we quasi alles van wat er op de markt komt. Voor plastic verpakkingen nemen we de vlucht vooruit en bouwen we korte ketens uit, dicht bij huis. Zo sparen we CO2-uitstoot uit gelinkt aan transport, creëren we economische activiteit in eigen land en maken we hoogkwalitatief recyclaat beschikbaar voor de lokale productie-industrie.
Er zijn echter nog lekstromen: verpakkingen die in het restafval terecht komen of – erger nog – eindigen als zwerfvuil. Daarbij is het de vaststelling dat, ondanks alles wat er vandaag al gebeurt in de strijd tegen zwerfvuil, duurzame resultaten vooralsnog uitblijven. De uitbreiding van de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid die de financiële verantwoordelijkheid voor het opruimen van zwerfvuil van de gemeentes naar de betrokken bedrijven schuift, biedt in die zin opportuniteiten. Voor Fost Plus betekent het dat door het zwerfvuilbeheer te centraliseren ook recycleerbare verpakkingsmaterialen uit het openbare domein hun weg naar de recyclageketen kunnen vinden.
Maximaal inzetten op recycleerbare én, waar mogelijk, gerecycleerde verpakkingen is dan ook de enige weg vooruit om het hoofd te bieden aan de hedendaagse maatschappelijke uitdagingen en onze planeet te beschermen voor de toekomst.
*Fost Plus peilde tijdens haar recente webinar de deelnemers naar wat de circulaire economie voor hen betekent. Het antwoord is duidelijk, want 58% identificeerde het met de recyclage en het hergebruik van materialen. Voor bijna een vierde (22%) van de respondenten vertaalt circulariteit zich in nieuwe bedrijfsmodellen. 18% antwoordde een nieuwe kijk op productontwerp. Het tweede vraag richtte zich op de grote milieu-uitdagingen van de toekomst. Hier viel bij 63% van de respondenten onder de vijf antwoordmogelijkheden klimaatverandering op, gevolgd door een schaarste aan grondstoffen (24%).