Bedrijven trekken voluit de kaart van recycleerbare verpakkingen

De Belgische bedrijven hebben zich geëngageerd om tegen 2025 enkel nog recycleerbare verpakkingen op de markt te brengen. “Duurzame verpakkingen staan hoog op de agenda bij onze leden. Dat zien we ook steeds meer in de praktijk. Niet-recycleerbare verpakkingen verdwijnen stelselmatig van de markt en worden één voor één vervangen door recycleerbare alternatieven,” zegt Lieven Capon, Innovation Cluster Manager bij Fost Plus.
De Belgische producenten en supermarkten namen het engagement via hun sectorfederaties Fevia, Comeos en Detic. Concreet zullen ze tegen 2025 enkel nog gebruikmaken van herbruikbare of recycleerbare verpakkingen. Daarmee nemen ze flink wat voorsprong op de Europese wetgeving die pas vanaf 2030 in voege treedt.
Systematische aanpak loont
Fost Plus ondersteunt die ambities uiteraard. “Door te graven in de aangiftes van onze leden, hebben we een aantal jaar geleden alle niet-recycleerbare verpakkingen op de markt geïdentificeerd en in verschillende categorieën ondergebracht. Met verschillende van onze leden hebben we toen samengezeten om te bespreken waar de voornaamste problemen zich bevinden. We organiseren ook workshops en individuele begeleidingstrajecten om leden op weg te helpen,” zegt Lieven Capon.
Fost Plus geeft een stevige financiële impuls om bedrijven een duwtje in de juiste richting te geven. “Dat doen we via de zogenaamde eco-modulatie van de Groene Punt-tarieven die bedrijven betalen voor de inzameling, sortering en recyclage van hun verpakkingen. Verpakkingen die makkelijk sorteer- en recycleerbaar zijn, betalen een lager Groene Punt-tarief dan moeilijk sorteer- en recycleerbare verpakkingen. Voor niet-recycleerbare verpakkingen bedragen de tarieven meer dan het dubbele dan hun recycleerbare alternatieven.”
Meer inzamelen voor recyclage
Daarnaast hebben we ook gekeken naar wat we zelf kunnen doen in onze eigen sorteer- en recyclageketen. Dankzij de introductie van de Nieuwe Blauwe Zak en de bouw van de nieuwe sorteercentra zamelen we vandaag meer verpakkingen dan ooit in voor recyclage. Het is een proces dat overigens nog lang niet ten einde is. Zo hebben we sinds kort ook een aparte stroom voor ondoorzichtige PET-flessen van melk en andere dranken.
Een ander voorbeeld zijn de koffiecapsules, die sinds begin dit jaar in de blauwe zak mogen. “Door een extra wervelstroomscheiding te voorzien in de sorteercentra, kunnen we de capsules perfect uitsorteren, samen met andere kleine aluminium verpakkingen zoals schroefdoppen voor wijn- en olijfolieflessen of aluminium afdekfolie. Voor de recyclage werken we nauw samen met gespecialiseerde partners.”

De nieuwe ‘klein alu’-stroom in het sorteercentrum van Val’Up
Van multilaag naar mono-materiaal
Er blijven natuurlijk een aantal verpakkingen waarvoor niet meteen een recyclage-oplossing in zicht is. We denken dan in de eerste plaats aan verpakkingen uit verschillende onscheidbare materialen. Daarbij worden verschillende materialen – meestal plastic en aluminium of plastic en karton – gecombineerd om extra bescherming te bieden voor het product. Voorbeelden zijn onder meer de drankzakjes of pouches, verpakkingen voor dierenvoeding, navulverpakkingen van wastabletten en bag-in-boxverpakkingen voor wijn en fruitsap.
“We verwachten niet dat hier snel een goede oplossing zal komen. Het scheiden van de materialen is technisch zeker niet onmogelijk, maar het blijft tot op vandaag moeilijk om dit op een kwaliteitsvolle en kostenefficiënte manier te doen. We raden onze leden dan ook aan om voor deze verpakkingen op zoek te gaan naar een alternatief.”
Geen evidente oefening
Die zoektocht is niet altijd evident. De alternatieven moeten immers voldoen aan alle technische vereisten op het vlak van voedselveiligheid, houdbaarheid en kwaliteit. “Gelukkig zien we op dat vlak heel wat vooruitgang. Voor verpakkingen die bestaan uit verschillende materialen komen steeds meer goede, mono-materiaal alternatieven op de markt die perfect recycleerbaar zijn en makkelijk op te nemen in onze stromen,” zegt Lieven Capon.
Voor een aantal producten zijn de alternatieven nog in volle ontwikkeling. Dat is onder meer het geval voor gemalen koffie, boter en gerookte vis. “De laatste loodjes wegen vaak het zwaarst. Het zijn producten die om een heel specifieke verpakking vragen om de houdbaarheid en de kwaliteit te garanderen. Maar we zijn zeker dat we ook daar recycleerbare alternatieven zullen zien verschijnen die aan die hoge eisen kunnen voldoen,” benadrukt Lieven Capon.
In 2019 werden de niet-recycleerbare verpakkingen nog op 2% van het totaal op de markt geschat, zo’n 20.000 ton. Vandaag werd dat al gehalveerd tot ongeveer 10.000 ton.
Innovation Cluster Manager bij Fost Plus

Impact op productie en logistiek
Daarnaast heeft de introductie van een nieuwe verpakking ook een grote impact op de productieprocessen. “Dat zagen we bijvoorbeeld bij de nieuwe, recycleerbare verpakking van Pringles. De fabriek in Mechelen, waar Pringles voor heel Europa en zelfs daarbuiten worden geproduceerd, werd volledig hertekend, wat toch een aantal jaar in beslag genomen heeft. Anderzijds, eens zo’n grote producent die stappen zet, boeken we wel een significante winst op het vlak van recyclage.”
Tot slot hebben sommige van onze leden – waaronder heel wat grote retailers – een assortiment van duizenden huismerkproducten, waarbij de verpakkingen door externe leveranciers gemaakt worden. Zij kiezen daarom voor een systematische aanpak, waarbij ze met een fijne kam door hun hele assortiment gaan en alle niet-recycleerbare verpakkingen één voor één uitfaseren.
Dat al deze inspanningen hun vruchten afwerpen, zien we nu ook steeds meer in de praktijk. “In 2019 werden de niet-recycleerbare verpakkingen nog op 2% van het totaal op de markt geschat, zo’n 20.000 ton. Vandaag werd dat al gehalveerd tot ongeveer 10.000 ton. We verwachten bovendien dat dit jaar nog een aantal heel bekende en populaire productverpakkingen de omschakeling zullen maken. We hebben er dan ook alle vertrouwen in dat onze leden hun engagement wel degelijk zullen kunnen waarmaken,” besluit Lieven Capon.