De Europese Unie voert de druk op tegen eenmalige verpakkingen en ziet daarbij een belangrijke rol weggelegd voor herbruikbare (en hervulbare) verpakkingen. In dit artikel zetten we de belangrijkste bepalingen rond hergebruik uit de nieuwe Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) op een rijtje, die een grote impact zullen hebben op verschillende sectoren.
Wanneer spreken we over herbruikbare verpakkingen?
Verpakkingen die in de handel gebracht werden na 11 februari 2025 worden volgens de PPWR als herbruikbaar beschouwd wanneer:
1. ze werden bedacht, ontworpen en in de handel gebracht voor meermalig hergebruik;
2. ze werden bedacht en ontworpen om onder normaal voorspelbare gebruiksomstandigheden zo veel mogelijk omlopen te verrichten;
3. ze voldoen aan de toepasselijke vereisten inzake consumentengezondheid, veiligheid en hygiëne;
4. ze geleegd of gelost kunnen worden zonder beschadigingen op te lopen die het gebruik of hergebruik onmogelijk maken;
5. ze geleegd, gelost, nagevuld of herladen kunnen worden zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit en de veiligheid van het verpakte product en aan de toepasselijke veiligheids- en hygiëne-eisen, onder meer op het gebied van voedselveiligheid;
6. ze hersteld kunnen worden zonder dat wordt afgedaan aan hun beoogde functie;
7. ze het mogelijk maken om etikettering aan te brengen en informatie te verstrekken over de eigenschappen van dat product en over de verpakking zelf, waaronder relevante instructies en informatie om de veiligheid, het correcte gebruik, de traceerbaarheid en de houdbaarheid van het product te waarborgen;
8. ze geleegd, gelost, nagevuld of herladen kunnen worden zonder gevaar voor de gezondheid en veiligheid van degenen die daarvoor verantwoordelijk zijn, en
9. ze voldoen aan de recycleerbaarheidsvereisten uit artikel 6, zodat ze effectief gerecycleerd kunnen worden op het einde van hun levensduur.
Concrete doelstellingen in verschillende sectoren
De PPWR stelt de volgende doelstellingen voorop:
- In 2030 moet 40% van de transportverpakkingen – inclusief e-commerce – herbruikbaar worden. In 2040 moet dat cijfer naar 70% stijgen. Voor sommige materialen, zoals karton, gelden uitzonderingen. Transportverpakkingen die binnen de Europese vestigingen van een bedrijf circuleren moeten 100% herbruikbaar worden tegen 2030.
- Minstens 10% van de verzamelverpakkingen die gebruikt worden om (verpakte) producten samen te voegen tot een voorraad- of inventariseenheid moeten tegen 2030 herbruikbaar worden, met 25% als streefdoel in 2040.
- Minstens 10% van alle drankverpakkingen die via de retail in winkels groter dan 100m² aangeboden worden moeten tegen 2030 herbruikbaar zijn. In 2040 moet dat cijfer oplopen tot 40%. Er worden wel uitzonderingen voorzien voor onder meer wijn, sterke dranken en zuivel.
- Vanaf februari 2028 moeten horecazaken een herbruikbare verpakkingsoptie aanbieden voor afhaalmaaltijden. Vanaf 2030 streven ze ernaar om 10% van de producten voor de verkoop in een herbruikbare verpakking aan te bieden.
Kwalitatieve vereisten voor herbruikbare verpakkingen
De PPWR legt niet alleen percentages vast, maar stelt ook kwalitatieve eisen voor herbruikbare verpakkingen. Ze moeten een nader te bepalen minimumaantal rotaties aankunnen én deel uitmaken van een formeel systeem voor hergebruik. De concrete rotatie-eisen worden begin 2027 uitgewerkt in Europese normen en bijkomende uitvoeringsregels.
Europa zal in augustus 2026 ook een uniform logo voor hergebruik introduceren, dat verplicht op de verpakking moet staan. Voor de zogenaamde closed-poolsystemen moet er ook een datacarrier (zoals een QR-code) op de verpakking staan die aangeeft waar ze teruggebracht kan worden.
Wat met navulsystemen (refill)?
Naast hergebruik stimuleert de PPWR ook navulsystemen. Hierbij brengen consumenten hun eigen verpakking mee naar het verkooppunt of vullen ze een herbruikbare verpakking – die deel uitmaakt van een retoursysteem – aan een navulpunt.
De PPWR voorziet daarbij de volgende doelstellingen:
- Vanaf 1 januari 2030 moeten winkels groter dan 400 m² ernaar streven om 10% van hun oppervlakte voorzien voor navulstations (voor food én non-food).
- Vanaf februari 2027 moeten horecazaken aan consumenten de mogelijkheid bieden om hun eigen verpakkingen of recipiënten mee te brengen (Bring-Your-Own). Ze moeten klanten ook duidelijk informeren over die mogelijkheid.
De verpakking mag overigens ook gevuld worden door een medewerker van het bedrijf, dat niet aansprakelijk is voor eventuele problemen rond hygiëne of voedselveiligheid die het gevolg zijn van het gebruik van houders die door de eindgebruiker worden verstrekt.
Wat kan je vandaag al doen?
- Analyseer welke herbruikbare (of hervulbare) oplossingen realistisch zijn voor jouw bedrijf.
Denk per stroom na: welke formaten kunnen gestandaardiseerd worden, hoe zien de processen eruit, waar is pooling mogelijk, hoe kan de retourlogistiek georganiseerd worden, wat is de impact op hygiëne, voedselveiligheid en operationele activiteiten, hoe neem je de consument mee in het verhaal? - Betrek je ketenpartners. Hergebruik werkt alleen als producenten, distributeurs, logistieke partners en klanten nauw samenwerken. Je bent nog op zoek naar een goede partner? Raadpleeg dan zeker onze Reduce & Reuse MatchMaker.
- Herbruikbare verpakkingen maken je bedrijf toekomstbestendig: ze zijn niet alleen duurzamer, maar kunnen op langere termijn ook operationele, logistieke en economische voordelen opleveren.
Hoe kan Fost Plus jou helpen?
Ons Reduce & Reuse Team begeleidt bedrijven bij de overstap naar herbruikbare (en hervulbare) verpakkingen. Door vandaag al te investeren in circulaire oplossingen, bouw je niet alleen aan een duurzamer model, maar ook aan een toekomstbestendige business. Contacteer ons team.