Update

De recyclagesector trekt aan de alarmbel. Er komen steeds meer berichten over kleine brandjes en ontploffingen in sorteercentra, recyclagebedrijven en afvalinstallaties. De boosdoeners zijn de snel ontvlambare lithiumbatterijen die in de meest uiteenlopende afvalstromen terechtkomen. Maar ook de toenemende aanwezigheid van gasflessen in het huishoudelijke afval baart de sector zorgen.

Lithiumbatterijen zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ze zitten in je smartphone, laptop en koptelefoon, maar evengoed in je draadloze boormachine of je elektrische tandenborstel. Ook speelgoed, schoenen met lichtjes en muzikale wenskaartjes bevatten een batterij. Bijzonder handige en leuke spullen allemaal, maar helaas duiken ze op het einde van hun levensduur steeds vaker op in afvalstromen waar ze helemaal niet thuishoren, zoals PMD of papier-karton.

brandgevaar
PMD-zak met batterijen

Elke dag incidenten

En dat is niet zonder gevaar. Lithiumbatterijen bevatten zeer reactieve materialen die kunnen ontbranden of ontploffen bij kortsluiting, oververhitting of beschadiging. Vooral dat laatste zorgt voor problemen in de recyclagesector. De steekvlam die daarbij ontstaat kan in een omgeving met brandbaar materiaal zoals plastic en papier grote gevolgen hebben. Er gaat dan ook geen dag voorbij zonder meldingen van brandjes in afvalinstallaties, ophaalwagens en inzamelpunten. Ook in de Belgische PMD-sorteercentra werden al verschillende incidenten gemeld. Die bleven voorlopig zonder grote gevolgen, maar dat het wel degelijk fout kan lopen bleek enkele jaren geleden nog toen een sorteercentrum bij onze noorderburen volledig afbrandde.

Zelfs tijdens het redigeren van dit artikel, kregen we alweer afbeeldingen binnen van een PMD-zak gevuld met batterijen die werd aangetroffen in het sorteercentrum.

Gevaar voor mens en machine

Los van de aanzienlijke materiële schade die ze kunnen veroorzaken aan installaties en materialen, vormen de brandjes een bijzonder groot gevaar voor de vele werknemers die actief zijn in onze sector. Met de verdere elektrificatie van onze maatschappij in het achterhoofd, verwachten we in de komende jaren nog een explosieve toename van het aantal batterijen. Ze worden ook steeds krachtiger, wat het brandgevaar alleen maar doet toenemen. Hoog tijd dus om werk te maken van een duurzame en circulaire aanpak.

Dringend actie nodig

Verschillende spelers in onze sector namen de afgelopen tijd al de nodige initiatieven. Zo maakt een recente video van Bebat consumenten attent op de batterijen die verborgen zitten in heel wat producten. Denuo, de federatie van de afval- en recyclagesector, wijdde begin november zelfs nog een volledig seminarie aan het onderwerp. De sector pleit ook om te sleutelen aan het ontwerp van de producten zodat batterijen gemakkelijk(er) verwijderd kunnen worden. Producten die lithiumbatterijen bevatten zouden bovendien een duidelijke markering moeten krijgen.

Denuo seminarie
communicatie brandgevaar

Zowel Fost Plus als de Vlaamse afvalintercommunales proberen de burger te sensibilisern

Consumenten bewust maken

In de tussentijd is het vooral belangrijk om mensen bewust te maken van de risico’s en hen aan te sporen om de batterijen te verwijderen en ze naar de juiste inzamelpunten te brengen. Lokale besturen en intercommunales kunnen hierin een belangrijke rol spelen, door in hun communicatie naar de burger op de gevaren wijzen, of ophalers te vragen om extra waakzaam te zijn. Maar uiteindelijk blijft een groot stuk van de verantwoordelijkheid bij de consument. 

 

Moet het echt zover komen? – Copidec sensibiliseert Waalse burgers

Copidec, de overkoepelende federatie van de Waalse afvalintercommunales lanceerde begin december een campagne die burgers bewustmaakt van de gevaren waaraan medewerkers in het sorteercentrum blootgesteld worden. De bijhorende video laat niets aan de verbeelding over en toont duidelijk hoe snel het vuur van ontbrandende batterijen zich verspreidt…
 

Extra aandacht voor gasflessen

Naast de batterijen zorgt ook de toenemende aanwezigheid van gasflessen in diverse afvalstromen voor steeds meer problemen. Net als de batterijen verhogen ze het risico op brand en ontploffingen. Fost Plus pleegde begin november uitvoerig overleg met de Interregionale Verpakkingscommissie (IVC) en de verschillende federaties om tot een uniforme aanpak en sorteerboodschap voor de burger te komen. In de volgende editie van de Update gaan verder in op de geplande maatregelen.
 

Om welke batterijen gaat het?

  • Lithiumbatterijen vinden we in de meest uiteenlopende toestellen en voorwerpen:
  • Smartphones, laptops, tablets, spelconsoles …
  • Oortjes, koptelefoons, luidsprekers …
  • Stofzuigers, boormachines, tandenborstels …
  • Elektrische auto’s, fietsen, steps, hoverboards …
  • Speelgoed, schoenen met lichtjes, muzikale wenskaarten, elektronische sigaretten …

Wat is de boodschap naar de burger?

  • Lithiumbatterijen vormen een groot gevaar en ze komen vaker voor dan we denken.
  • Gooi batterijen in geen geval bij PMD, papier-karton of restafval.
  • Verwijder batterijen uit oude toestellen die je wil weggooien. Breng ze naar een inzamelpunt van Bebat.
  • Kan je de batterijen niet verwijderen? Breng het volledige toestel naar een inzamelpunt van Recupel.
Open Bedrijvendag Indaver

Open Bedrijvendag Indaver: waarom sorteren een kunst is

Ted Talk met Pierre-Marie Donckels

TED Talk met Pierre-Marie Donckels

Fost Plus op Empack

Fost Plus op Empack - de weg naar 100% recycleerbare verpakkingen