Downloadbaar lesmateriaal 2e graad

Hier vind je het downloadbaar lesmateriaal waar je zelfstandig mee aan de slag kan gaan. In het achtergronddossier ontdek je wat duurzaam afval- en materialenbeheer precies betekent en waarom het zo belangrijk is. Je leert er ook hoe je op school kan werken aan duurzaam afval- en materialenbeheer door kennis te maken met de didactische concepten die aan de basis liggen van het lesmateriaal. Zo krijg je inzicht in de modulaire opbouw van het lesmateriaal en het leerproces achter de stappen die nodig zijn om jouw leerlingen te engageren.

Tutorial Actiegericht werken

In deze tutorial maak je kennis met het stappenplan waarmee 'Ik zie wat jij niet ziet' leerlingen wil stimuleren om na te denken over en bewuste keuzes te maken voor een duurzame omgang met verpakkingsafval: de projectontwerper. Dit stappenplan, dat vertrekt vanuit het principe van actiegericht werken, is de rode draad doorheen dit lesmateriaal.

Voor elke stap van de projectontwerper vind je hieronder een lesvoorbereiding die jou werkvormen, tips, inspiratie en mogelijkheden voor differentiatie aanreikt. Het lesmateriaal is opgebouwd vanuit een transversale aanpak en is dus afgestemd op eindtermen uit sleutelcompetenties met een transversaal karakter (3e jaar) of de vakoverschrijdende eindtermen (4e jaar). Bij de vertaling van de geselecteerde eindtermen naar de klaspraktijk is het belangrijk om deze eindtermen te combineren met eindtermen uit de inhoudelijke sleutelcompetenties (3e jaar) of vakgebonden eindtermen en cesuurdoelen, bijvoorbeeld de onderzoekscompetenties (4e jaar). Je combineert elementen uit de downloadbare lesvoorbereidingen dus best met je eigen vakinhouden en de inhoud uit het achtergronddossier. Waar en hoe je dat doet, wordt duidelijk aangegeven in de lesvoorbereidingen. Naast de lesvoorbereidingen vind je twee bijbehorende werkbladen met opdrachten en evaluatieformulieren om te personaliseren en te integreren in je eigen werkbladen.

Play video

Meer tutorials

Begeleiding op maat

Voor meer uitgebreide toelichting en begeleiding op maat kan je je laten ondersteunen door Djapo via een eenmalige nascholing (project) of meerdere nascholingen en coachings (traject) voor leerkrachten. Tijdens een project verduidelijken de experten van Djapo de didactiek en voeren ze enkele werkvormen uit ter illustratie. Tijdens een traject krijg je daarbovenop een meetinstrument aangereikt, zodat de experten van Djapo jou doelgericht kunnen begeleiden en jij meer gericht aan de slag kan gaan met je leerlingen. Je wordt ook ondersteund via coachings die zich toespitsen op jouw vragen en noden tijdens het project.

Contents

Jump to the items for:

We raden je aan om dit achtergronddossier te lezen voor je aan de slag gaat met de lesfiches.

Achtergronddossier

Download the entire package or select below.

Download complete package(8.39 MB)

Stap 1: Prikkel

Lesfiche

Prikkel

In deze stap worden de leerlingen geprikkeld aan de hand van voorbeeldacties en formuleren ze een duurzaamheidsvraagstuk.
pdf

Duration

50 minuten + huiswerk

Goals

  • De leerlingen verkennen hun mening en gevoel over het thema.
  • De leerlingen onderbouwen hun mening met argumenten.
  • De leerlingen staan open voor en luisteren naar de mening van anderen.
  • De leerlingen formuleren een duurzaamheidsvraagstuk.
  • Optie: de leerlingen zien in dat duurzame ontwikkeling bestaat uit het integreren van People, Planet en Prosperity.

1. Competenties op het vlak van lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn/gezondheid

ET 1.17
De leerlingen geven feedback over hun eigen gedrag en dat van anderen bij een gebeurtenis aan de hand van aangereikte feedbacktechnieken.

4. Digitale competentie en mediawijsheid

ET 4.2
De leerlingen gebruiken doelgericht en adequaat standaardfunctionaliteiten van digitale infrastructuur en toepassingen om digitaal inhouden te creëren, te delen en te beheren.
ET 4.3
De leerlingen gebruiken doelgericht en adequaat standaardfunctionaliteiten van digitale infrastructuur en toepassingen om digitaal te communiceren, samen te werken en te participeren aan initiatieven.

5. Sociaal-relationele competenties

ET 5.2
De leerlingen houden in interacties rekening met de opvattingen, de fysieke en mentale grenzen en de emoties van anderen.
ET 5.5
De leerlingen zijn sociaal vaardig in informele en formele relaties.
ET 5.6
De leerlingen dragen tijdens groepsactiviteiten actief bij aan de uitwerking van een gezamenlijk resultaat.

7. Burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven

ET 7.7
De leerlingen zijn bereid om in dialoog hun mening te ontwikkelen en bij te sturen.
ET 7.8
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om op een geïnformeerde wijze in dialoog te gaan over maatschappelijke uitdagingen.
ET 7.9
De leerlingen zijn bereid om zich te engageren in de samenleving.
ET 7.10
De leerlingen illustreren hoe men zich individueel en als groepslid kan engageren en actie kan ondernemen bij lokale, regionale, nationale of mondiale kwesties.
ET 7.11
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om vormen van inspraak, participatie en besluitvorming toe te passen, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen.
ET 7.12
De leerlingen handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
ET 7.14
De leerlingen illustreren hoe systeemdenken kan worden toegepast op duurzaamheidskwesties.

13. Leercompetenties met inbegrip van onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken

ET 13.2
De leerlingen reflecteren over de impact van hun leeropvattingen en leerstrategieën en die van anderen met betrekking tot leerdomeinen in functie van mogelijke bijsturing.
ET 13.16
(BSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.
ET 13.18
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.

15. Ontwikkeling van initiatief, ambitie, ondernemingszin en loopbaancompetenties

ET 15.4
De leerlingen maken onderbouwde en duurzame keuzes aan de hand van zelfbepaalde criteria en aangereikte strategieën rekening houdend met de gevolgen van hun keuzes op korte en lange termijn.

Stap 2: Onderzoeken

Lesfiche

Onderzoeken

In deze stap onderzoeken de leerlingen elementen van het duurzaamheidsvraagstuk in de eigen leefomgeving en interessesfeer om uiteindelijk een duurzaamheidsuitdaging te formuleren.
pdf

Duration

75 minuten + 50 minuten groepswerk thuis, op locatie of in een klaslokaal met computers

Goals

  • De leerlingen onderzoeken het zelf geformuleerde duurzaamheidsvraagstuk.
  • De leerlingen onderbouwen hun mening met argumenten.
  • De leerlingen staan open voor en luisteren naar de mening van anderen.
  • De leerlingen denken bewust na over oorzaak-gevolgrelaties binnen het duurzaamheidsvraagstuk.
  • De leerlingen verbinden oorzaken met gevolgen binnen het duurzaamheidsvraagstuk.
  • De leerlingen formuleren een onderzoeksvraag.
  • De leerlingen formuleren (een) duurzaamheidsuitdaging(en).

1. Competenties op het vlak van lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn/gezondheid

ET 1.17
De leerlingen geven feedback over hun eigen gedrag en dat van anderen bij een gebeurtenis aan de hand van aangereikte feedbacktechnieken.

5. Sociaal-relationele competenties

ET 5.2
De leerlingen houden in interacties rekening met de opvattingen, de fysieke en mentale grenzen en de emoties van anderen.
ET 5.5
De leerlingen zijn sociaal vaardig in informele en formele relaties.
ET 5.6
De leerlingen dragen tijdens groepsactiviteiten actief bij aan de uitwerking van een gezamenlijk resultaat.

7. Burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven

ET 7.7
De leerlingen zijn bereid om in dialoog hun mening te ontwikkelen en bij te sturen.
ET 7.8
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om op een geïnformeerde wijze in dialoog te gaan over maatschappelijke uitdagingen.
ET 7.9
De leerlingen zijn bereid om zich te engageren in de samenleving.
ET 7.10
De leerlingen illustreren hoe men zich individueel en als groepslid kan engageren en actie kan ondernemen bij lokale, regionale, nationale of mondiale kwesties.
ET 7.11
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om vormen van inspraak, participatie en besluitvorming toe te passen, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen.
ET 7.12
De leerlingen handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
ET 7.13
De leerlingen lichten de betekenis en het belang van duurzame ontwikkeling toe.
ET 7.14
De leerlingen illustreren hoe systeemdenken kan worden toegepast op duurzaamheidskwesties.

13. Leercompetenties met inbegrip van onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken

ET 13.1
De leerlingen beoordelen zowel het belang van specifieke leerdomeinen voor zichzelf als lerende als de relatie tussen hun competenties en de vereiste competenties van leerdomeinen.
ET 13.3
De leerlingen zetten een geschikte zoekstrategie in bij het selecteren van digitale en niet-digitale bronnen om een informatievraag te beantwoorden.
ET 13.4
De leerlingen gebruiken verklarende en oriënterende overzichten om informatie in een digitale en niet-digitale bron terug te vinden.
ET 13.5
De leerlingen beoordelen digitale en niet-digitale bronnen en informatie op betrouwbaarheid, correctheid en bruikbaarheid in functie van een informatievraag en aan de hand van criteria.
ET 13.6
De leerlingen verwerken digitale en niet-digitale informatie uit verschillende bronnen op een strategische manier tot een samenhangend en bruikbaar geheel.
ET 13.9
De leerlingen stellen verwerkte informatie voor volgens een zelf gekozen digitale en een niet-digitale presentatievorm.
ET 13.10
De leerlingen beheren zelf op structurele wijze informatie digitaal en niet-digitaal.
ET 13.11
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen formuleren, na analyse van een aangereikt probleem, een onderzoeksvraag en een hypothese.
ET 13.11
(BSO) De leerlingen ontwikkelen een onderzoekende houding.
ET 13.12
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen voeren een onderzoekstechniek uit om digitale en niet-digitale gegevens te verwerven in functie van een onderzoeksvraag.
ET 13.12
(BSO) De leerlingen doorlopen systematisch het probleemoplossend proces in functie van een probleemstelling.
ET 13.13
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen voeren een zelfgekozen en geschikte oplossingsstrategie uit in functie van een onderzoek of een probleem.
ET 13.14
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen formuleren een conclusie bij een onderzoeksvraag en een antwoord op een hypothese op basis van eigen onderzoeksresultaten.
ET 13.18
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.
ET 13.16
(BSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.

15. Ontwikkeling van initiatief, ambitie, ondernemingszin en loopbaancompetenties

ET 15.5
De leerlingen maken onderbouwde en duurzame keuzes aan de hand van zelfbepaalde criteria en aangereikte strategieën rekening houdend met de gevolgen van hun keuzes op korte en lange termijn.
Werkblad

Onderzoeksplan

Deze bijlage is een aanzet voor een werkblad om een onderzoeksplan uit te werken.
docx
Lesfiche

Inhoudelijke verdieping

Deze lesfiche is een zijsprong met inhoudelijke verdieping rond de rol van afval in een circulaire economie.
pdf

Duration

Twee oefeningen van elk 25 minuten

Goals

  • De leerlingen denken bewust na over de delen die nodig zijn voor een geheel.
  • De leerlingen onderbouwen hun mening met argumenten.
  • De leerlingen ervaren dat het perspectief van anderen leerrijk is.
  • De leerlingen staan open voor en luisteren naar de mening van anderen.
  • De leerlingen hebben inzicht in de achterliggende redenen en strategieën om aan duurzaam afval- en materialenbeheer te doen.
  • De leerlingen hebben inzicht in de rol van afval in een circulaire economie.
  • De leerlingen hebben inzicht in het model van de Vlaamse prioriteitenladder.

1. Competenties op het vlak van lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn/gezondheid

ET 1.17
De leerlingen geven feedback over hun eigen gedrag en dat van anderen bij een gebeurtenis aan de hand van aangereikte feedbacktechnieken.

5. Sociaal-relationele competenties

ET 5.2
De leerlingen houden in interacties rekening met de opvattingen, de fysieke en mentale grenzen en de emoties van anderen.
ET 5.5
De leerlingen zijn sociaal vaardig in informele en formele relaties.
ET 5.6
De leerlingen dragen tijdens groepsactiviteiten actief bij aan de uitwerking van een gezamenlijk resultaat.

7. Burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven

ET 7.7
7. Burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven
ET 7.8
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om op een geïnformeerde wijze in dialoog te gaan over maatschappelijke uitdagingen.
ET 7.9
De leerlingen zijn bereid om zich te engageren in de samenleving.
ET 7.10
De leerlingen illustreren hoe men zich individueel en als groepslid kan engageren en actie kan ondernemen bij lokale, regionale, nationale of mondiale kwesties.
ET 7.11
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om vormen van inspraak, participatie en besluitvorming toe te passen, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen.
ET 7.12
De leerlingen handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
ET 7.13
De leerlingen lichten de betekenis en het belang van duurzame ontwikkeling toe.
ET 7.14
De leerlingen illustreren hoe systeemdenken kan worden toegepast op duurzaamheidskwesties.

Stap 3: Ideeën voor actie

Lesfiche

Ideeën voor actie

In deze stap bedenken de leerlingen acties en kiezen ze een actie om uit te werken en uit te voeren.
pdf

Duration

75 minuten + 50 minuten groepswerk thuis, op locatie of in een klaslokaal met computers

Goals

  • De leerlingen formuleren criteria voor acties.
  • De leerlingen toetsen ideeën en acties aan die criteria.
  • De leerlingen bedenken nieuwe ideeën op basis van die criteria.
  • De leerlingen vergelijken de impact van de verschillende bedachte acties door te kijken naar de gevolgen van de actie.
  • De leerlingen kunnen kritisch omgaan met informatie, meningen of ideeën door opbouwende feedback te geven en ontvangen op een bedachte actie.
  • De leerlingen onderbouwen hun mening met argumenten.
  • De leerlingen staan open voor en luisteren naar de mening van anderen.
  • De leerlingen kiezen een actie om uit te werken en uit te voeren.

5. Sociaal-relationele competenties

ET 5.6
De leerlingen dragen tijdens groepsactiviteiten actief bij aan de uitwerking van een gezamenlijk resultaat.

7. Burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven

ET 7.8
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om op een geïnformeerde wijze in dialoog te gaan over maatschappelijke uitdagingen.
ET 7.9
De leerlingen zijn bereid om zich te engageren in de samenleving.
ET 7.10
De leerlingen illustreren hoe men zich individueel en als groepslid kan engageren en actie kan ondernemen bij lokale, regionale, nationale of mondiale kwesties.
ET 7.11
De leerlingen hanteren aangereikte strategieën om vormen van inspraak, participatie en besluitvorming toe te passen, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen.
ET 7.12
De leerlingen handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
ET 7.13
De leerlingen lichten de betekenis en het belang van duurzame ontwikkeling toe.
ET 7.14
De leerlingen illustreren hoe systeemdenken kan worden toegepast op duurzaamheidskwesties.

13. Leercompetenties met inbegrip van onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken

ET 13.2
De leerlingen reflecteren over de impact van hun leeropvattingen en leerstrategieën en die van anderen met betrekking tot leerdomeinen in functie van mogelijke bijsturing.
ET 13.14
(BSO) De leerlingen analyseren sterktes en zwaktes van hun leerresultaat en leerproces in functie van hun leerloopbaan.
ET 13.15
(BSO) De leerlingen reguleren hun leeropvattingen, hun leerproces en hun leerresultaat aan de hand van strategieën.
ET 13.16
(BSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.
ET 13.16
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen analyseren sterktes en zwaktes van hun leerresultaat en leerproces in functie van hun leerloopbaan.
ET 13.17
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen reguleren hun leeropvattingen, hun leerproces en hun leerresultaat aan de hand van strategieën.
ET 13.16
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.

15. Ontwikkeling van initiatief, ambitie, ondernemingszin en loopbaancompetenties

ET 15.1
De leerlingen genereren ideeën voor een uitdaging door exploratie van zelfgekozen technieken en methodieken.
ET 15.2
De leerlingen onderzoeken de uitvoerbaarheid van ideeën rekening houdend met zelf geselecteerde criteria.
ET 15.3
De leerlingen ontwikkelen één of meerdere doelstellingen voor het omzetten van ideeën in acties.
ET 15.4
De leerlingen maken efficiënte en bewuste keuzes met betrekking tot tijd en hulpmiddelen bij het stapsgewijs uitwerken van een zelfgekozen idee om één of meerdere zelfbepaalde doelstellingen te bereiken.
ET 15.5
De leerlingen maken onderbouwde en duurzame keuzes aan de hand van zelfbepaalde criteria en aangereikte strategieën rekening houdend met de gevolgen van hun keuzes op korte en lange termijn.

Stap 4: Actie

Werkblad

Actie uitwerken

Deze bijlage is een aanzet voor een werkblad om een actie uit te werken.
docx

Stap 5: Reflectie

Lesfiche

Reflectie

In deze stap reflecteren de leerlingen over het leerproces en/of wisselen ze ervaringen en feedback uit.
pdf

Duration

Twee oefeningen van elk 25 minuten

Goals

  • De leerlingen denken kritisch na over hun leerproces.
    • Hoe heb ik geleerd?
    • Wat heb ik geleerd?    
    • Wat kan ik hiermee doen?
  • De leerlingen blikken terug en vooruit.
  • De leerlingen kunnen kritisch omgaan met informatie, meningen of ideeën door opbouwende feedback te geven en te ontvangen m.b.t. een of meerdere acties.
  • De leerlingen onderbouwen hun mening met argumenten.
  • De leerlingen staan open voor en luisteren naar de mening van anderen.
  • De leerlingen wisselen ervaringen uit met klasgenoten, andere klasgroepen of andere scholen.

1. Competenties op het vlak van lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn/gezondheid

ET 1.17
De leerlingen geven feedback over hun eigen gedrag en dat van anderen bij een gebeurtenis aan de hand van aangereikte feedbacktechnieken.

5. Sociaal-relationele competenties

ET 5.2
De leerlingen houden in interacties rekening met de opvattingen, de fysieke en mentale grenzen en de emoties van anderen.
ET 5.5
De leerlingen zijn sociaal vaardig in informele en formele relaties.

7. Burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven

ET 7.9
De leerlingen zijn bereid om zich te engageren in de samenleving.
ET 7.10
De leerlingen illustreren hoe men zich individueel en als groepslid kan engageren en actie kan ondernemen bij lokale, regionale, nationale of mondiale kwesties.

13. Leercompetenties met inbegrip van onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken

ET 13.1
De leerlingen beoordelen zowel het belang van specifieke leerdomeinen voor zichzelf als lerende als de relatie tussen hun competenties en de vereiste competenties van leerdomeinen.
ET 13.2
De leerlingen reflecteren over de impact van hun leeropvattingen en leerstrategieën en die van anderen met betrekking tot leerdomeinen in functie van mogelijke bijsturing.
ET 13.13
(BSO) De leerlingen beoordelen hun leerproces en hun leerresultaat op afgesproken momenten.
ET 13.14
(BSO) De leerlingen analyseren sterktes en zwaktes van hun leerresultaat en leerproces in functie van hun leerloopbaan.
ET 13.15
(BSO) De leerlingen reguleren hun leeropvattingen, hun leerproces en hun leerresultaat aan de hand van strategieën.
ET 13.15
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen beoordelen hun leerproces en hun leerresultaat op afgesproken momenten.
ET 13.16
(BSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.
ET 13.16
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen analyseren sterktes en zwaktes van hun leerresultaat en leerproces in functie van hun leerloopbaan.
ET 13.17
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen reguleren hun leeropvattingen, hun leerproces en hun leerresultaat aan de hand van strategieën.
ET 13.18
(ASO, KSO, TSO) De leerlingen versterken hun vaardigheden van samen leren in functie van gedeelde leerdoelen.
Download complete package(8.39 MB)